Masal Masal İçinde…

Giambattista Basile’in peri masallarından yola çıkarak hazırlanan Bir Varmış Bir Yokmuş (Tale of Tales / Il Racconto Dei Racconti), masalları beyazperde de görmeyi seven izleyiciler için biçilmiş kaftan.  Oyuncuları, özellikle Salma Hayek, Vincent Cassel, Tobby Jones gibi başrol oyuncuları sayesinde kotarılan ve masalın sağladığı gerçeküstü görselliğin etkisi ile eğlenceli bir izlencelik sunuyor.

Bir masalda olan krallar, kraliçeler, prenses, hizmetkarlar, saray, hokkabazlar, büyücüler, canavarlar ve devler bir filmde buluşur. Masal içinde masal izlediğimiz Bir Varmış Bir Yokmuş, beyazperdenin sunduğu imkanları, masalların büyüleyici dünyasında kullanarak görsellik bakımından iyi bir iş çıkarıyor; ancak yaptığım araştırmalara göre, Giambattista Basile’in masallarında kıssadan hisse çıkarılırmış, masalın başına da yazdığı söz ile masaldan çıkarılacak dersi kendisi veriyormuş. 

Giambattista Basile’in masallarını okumadım. Acaba masalların sonlarını değiştirerek farklı dokunuşlar da getirmiş midir, diye merak ediyorum. Örneğin; derinin, pireye ait olduğunu bilen dev ile prensesin sonu, gerçek masalda da böyle midir? Prenses, sonunda istemediği kişi ile bir arada durmayı reddederek makul kaderini kabullenmez ve eşinin sonunu belirler. Pire masalının başında Giambattista Basile şöyle diyor: “Düşünmeden alınan kararlar kurtuluşu olmayan felaketlere yol açar. Bilge bir adam olmak yerine bir soytarı gibi davranarak hem kızını hem de onurunu örneği bulunmaz bir aptallıkla tehlikeye atan Yüksek Tepe kralının başına gelenlerde olduğu gibi...”* 

Filmde, bu masala ilgili olarak iktidar sahibi, güçlü bir kralın yenilgisini değil, kendi kaderini seçmeyi tercih eden prensesin yükselişini görüyoruz.

Diğer bir masal olan iki yaşlı ve “çirkin” kız kardeşin kralı elde etme çabasına tanık oluyoruz. Kralı elde etmek için uğraşırken gençliği elde eden kardeşlerden biri, sonunda onun karısı olabilmeyi başarır. Bunu gören diğer kız kardeş de gençliği aramaya koyulur; ancak ikisinin sonu da hüzünlü biter. Biri gençliği bulmaya çalışırken kendisine zarar verir, diğeri de “geçici” olanın peşinden koştuğu ve kibre kapıldığı için başarısız olur.

Son masal olarak da Salma Hayek’in canlandırdığı kraliçenin çocuk sahibi olmak uğruna kocasını (kralını) feda edişini görüyoruz. büyücünün de söylediği gibi hayatta her şeyde bir denge vardır: Siz bir şeyin olmasını çok istiyor olabilirsiniz; ancak doğa size cömert davransa da doğa, dengesini yeniden kurmak için çalışır ve bu denge sizin çıkarlarınıza uymayabilir.

* Uğur Kutay, “Hisseden Çıkan Kıssalar” http://www.birgun.net/haber-detay/hisseden-cikan-kissalar-89942.html 19.09.2015