İnsanın Değeri Ne ile Ölçülür

İnsanın değeri nedir? Ucunda çok değerli bir şey varmış gibi peşinde koşulan indirim kuponlarının toplamı mı, yoksa marketin verdiği alışveriş kartında biriken puanlar kadar mı? Belki de insanın değeri vücut dilinden anlaşılır. Sizinle göz teması kurmasından ya da sizin selamınıza karşılık vermesinden…

 İnsanın değeri, kapitalizmin bireye sunduğu değerlerin toplamında saklı. Hepsinden birkaçına sahip olursan belki değerin artar. Belki ben de seni görürüm ve sana bir iş veririm. Bir dahaki alışverişini ödeyebileceğin kadar puan kazandırırım.

İnsanın Değeri (The Measure of a Man / La Loi du Marché), 2015 Cannes En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazandı. Film, kapitalist sistem eleştirisi olarak karşımıza çıkıyor ve insanın değerini sorgulamamıza sebep oluyor. Getirdiği eleştiri yüzünden görülmesi gereken bir film olmakla birlikte filmin sonu ve eleştiriyi getirdiği son noktayı bağlayamayışı dolayısı ile bir İki Gün ve Bir Gece (Two Days and One Night) olamıyor. Filmler arasındaki zaman farkından dolayı filmin konusunu görür görmez Dardenne Biraderler’in İki Gün ve Bir Gece’si aklımıza gelse de aynı tadı bu filmden alamadığımı söylemek zorundayım.

İnsanın Değeri, 51 yaşındaki Thierry (Vincent London)’un iş arayışı ile başlıyor. Bu süreçte karşısına çıkan zorlukları, iş başvurusunda nasıl davranması gerektiğine dair aldığı eğitimleri, kredi almak için uğraşını, iş görüşmelerini vs. aktüel kamera sayesinde hikayenin içine girerek izliyoruz. Hatta son bulduğu işi öğrenirken başına gelenlerin bir kısmını eğlenceli buluyoruz; ancak sonrasında işler değişiyor. Thierry de zar zor bulduğu işinden zevk almıyor olsa gerek sonunda orayı terk ediyor; ama bu temelli bir gidiş mi bilemiyoruz. Yani kapitalizm eleştirisi olarak izlemeye başladığımız film, öylece ortada kalakalıyor. Görüyoruz, tanık oluyoruz, bir şey yapamıyoruz ve sonra da salondan çıkıp gidiyoruz; tıpkı Thierry’nin yaptığı gibi. Oysaki İki Gün ve Bir Gece, bu anlamda sağlam bir eleştiri getirerek insanlık dersi vermişti. Her filmde, gerçek bir son beklemiyor olsak da kapitalizm eleştirisini de net olarak göremediğimiz aşikar.